דאָס פֿערצנטע יאָר איז אָנגעקומען, אוי וויי [1]
דאָס פֿערצנטע יאָר איז אָנגעקומען
אין זאַפּאַס האָט מען מיך גענומען, אוי וויי
אין זאַפּאַס האָט מען מיך גענומען, אוי וויי אוי וויי
אין די קאַרפּאַטן זייַנען מיר געזעסן
ברויט מיט וואַסער האָבן מיר געגעסן
אויף די פֿעלדער, גרינע וועלדער
דאָרטן ליגט אַ געהרגעטער זעלנער
און זייַן קערפּער איז צעריסן
און דאָס בלוט טוט פֿון אים פֿליסן
דאָרט ליגט אַ זעלנער אָן אַ צורה
אָן אַ קאַסטן און אָן אַ קבֿורה
ניט קיין אָרון, ניט קיין מיטה
ניט קיין פֿאָטער און ניט קיין מוטער
קומט אַ פֿויגל אָן צו פֿליען
אויף זייַן קבֿר אָפּצורוען
אוי, דו פֿויגל, שוואַרצע ווראָנע
נאַ דיר די הענט און לאָז אָפּ די אויגן
אוי, דו פֿויגל, פֿלי געשווינד
און זאָג דער מאַמען, איך בין געזונט
פֿון דעם טויט זאָלסטו איר ניט זאָגן
ווייַל זי וועט נעבעך וויינען און קלאָגן
קומט דער פֿויגל צו פֿליען אַהיים
און טרעפֿט מייַן מאַמען טרויעריק שטיין
— וואָס זשע וויינסטו, געטרייַע מוטער
אים איז פֿינצטער און דיר איז ביטער
ווי אַזוי זאָל איך ניט וויינען און קלאָגן —
אַז מע האָט מייַן קינד געטאָן פֿאַריאָגן
איך בין געבליבן אַן אַלמנה, און צו דערצו נאָך בלינד
מ׳האָט פֿאַרטריבן מייַן איין און איינציק קינד
— ווען די זאַמד וועט צערונען ווערן
דענסטמאָלט וועט זיך צו דיר דייַן קינד אומקערן
— און די זאַמד איז שוין אַנטרונען
און מייַן קינד וועט אַהיים ניט קומען
אָן אַ קאַסטן, אָן אַ מיטה
אָן אַ פֿאָטער און אָן אַ מוטער
ווער וועט אים אַ ליכט נאָכטראָגן
ווער וועט נאָך אים קדיש זאָגן
נאָר דאָס פֿערדל דאָס געטרייַע
האָט באַלייט אים צו דער לוויה
דאָס פֿערצנטע יאָר איז אָנגעקומען
אין זאַפּאַס האָט מען מיך גענומען, אוי וויי
אין זאַפּאַס האָט מען מיך גענומען, אוי וויי אוי וויי
אין די קאַרפּאַטן זייַנען מיר געזעסן
ברויט מיט וואַסער האָבן מיר געגעסן
אויף די פֿעלדער, גרינע וועלדער
דאָרטן ליגט אַ געהרגעטער זעלנער
און זייַן קערפּער איז צעריסן
און דאָס בלוט טוט פֿון אים פֿליסן
דאָרט ליגט אַ זעלנער אָן אַ צורה
אָן אַ קאַסטן און אָן אַ קבֿורה
ניט קיין אָרון, ניט קיין מיטה
ניט קיין פֿאָטער און ניט קיין מוטער
קומט אַ פֿויגל אָן צו פֿליען
אויף זייַן קבֿר אָפּצורוען
אוי, דו פֿויגל, שוואַרצע ווראָנע
נאַ דיר די הענט און לאָז אָפּ די אויגן
אוי, דו פֿויגל, פֿלי געשווינד
און זאָג דער מאַמען, איך בין געזונט
פֿון דעם טויט זאָלסטו איר ניט זאָגן
ווייַל זי וועט נעבעך וויינען און קלאָגן
קומט דער פֿויגל צו פֿליען אַהיים
און טרעפֿט מייַן מאַמען טרויעריק שטיין
— וואָס זשע וויינסטו, געטרייַע מוטער
אים איז פֿינצטער און דיר איז ביטער
ווי אַזוי זאָל איך ניט וויינען און קלאָגן —
אַז מע האָט מייַן קינד געטאָן פֿאַריאָגן
איך בין געבליבן אַן אַלמנה, און צו דערצו נאָך בלינד
מ׳האָט פֿאַרטריבן מייַן איין און איינציק קינד
— ווען די זאַמד וועט צערונען ווערן
דענסטמאָלט וועט זיך צו דיר דייַן קינד אומקערן
— און די זאַמד איז שוין אַנטרונען
און מייַן קינד וועט אַהיים ניט קומען
אָן אַ קאַסטן, אָן אַ מיטה
אָן אַ פֿאָטער און אָן אַ מוטער
ווער וועט אים אַ ליכט נאָכטראָגן
ווער וועט נאָך אים קדיש זאָגן
נאָר דאָס פֿערדל דאָס געטרייַע
האָט באַלייט אים צו דער לוויה
[1] DOS FERTSNTE YOR
Dos fertsnte yor iz ongekumen, oy vey
Dos fertsnte yor iz ongekumen
In zapas hot men mikh genumen, oy vey
In zapas hot men mikh genumen, oy vey oy vey
In di karpatn zaynen mir gezesn
Broyt mit vaser hobn mir gegesn
Oyf di felder, grine velder
Dortn ligt a gehargeter zelner
Un zayn kerper iz tserisn
Un dos blut tut fun im flisn
Dort ligt a zelner on a tsure
On a kastn un on a kvure
Nit keyn orn, nit keyn mite
Nit keyn foter un nit keyn muter
Kumt a foygl on tsu flien
Oyf zayn keyver optsuruen
Oy, du foygl, shvartse vrone
Na dir di hent un loz op di oygn
Oy, du foygl, fli geshvind
Un zog der mamen, ikh bin gezunt
Fun dem toyt zolstu ir nit zogn
Vayl zi vet nebekh veynen un klogn
Kumt der foygl tsu flien aheym
Un treft mayn mamen troyerik shteyn
— Vos zhe veynstu, getraye muter
Im iz fintster un dir iz biter
— Vi azoy zol ikh nit veynen un klogn
Az me hot mayn kind geton faryogn
Ikh bin geblibn an almone, un tsu dertsu nokh blind
M'hot fartribn mayn eyn un eyntsik kind
— Ven di zamd vet tserunen vern
Denstmolt vet zikh tsu dir dayn kind umkern
— Un di zamd iz shoyn antrunen
Un mayn kind vet aheym nit kumen
On a kastn, on a mite
On a foter un on a muter
Ver vet im a likht nokhtrogn
Ver vet nokh im kadish zogn
Nor dos ferdl dos getraye
Hot baleyt im tsu der levaye
Dos fertsnte yor iz ongekumen, oy vey
Dos fertsnte yor iz ongekumen
In zapas hot men mikh genumen, oy vey
In zapas hot men mikh genumen, oy vey oy vey
In di karpatn zaynen mir gezesn
Broyt mit vaser hobn mir gegesn
Oyf di felder, grine velder
Dortn ligt a gehargeter zelner
Un zayn kerper iz tserisn
Un dos blut tut fun im flisn
Dort ligt a zelner on a tsure
On a kastn un on a kvure
Nit keyn orn, nit keyn mite
Nit keyn foter un nit keyn muter
Kumt a foygl on tsu flien
Oyf zayn keyver optsuruen
Oy, du foygl, shvartse vrone
Na dir di hent un loz op di oygn
Oy, du foygl, fli geshvind
Un zog der mamen, ikh bin gezunt
Fun dem toyt zolstu ir nit zogn
Vayl zi vet nebekh veynen un klogn
Kumt der foygl tsu flien aheym
Un treft mayn mamen troyerik shteyn
— Vos zhe veynstu, getraye muter
Im iz fintster un dir iz biter
— Vi azoy zol ikh nit veynen un klogn
Az me hot mayn kind geton faryogn
Ikh bin geblibn an almone, un tsu dertsu nokh blind
M'hot fartribn mayn eyn un eyntsik kind
— Ven di zamd vet tserunen vern
Denstmolt vet zikh tsu dir dayn kind umkern
— Un di zamd iz shoyn antrunen
Un mayn kind vet aheym nit kumen
On a kastn, on a mite
On a foter un on a muter
Ver vet im a likht nokhtrogn
Ver vet nokh im kadish zogn
Nor dos ferdl dos getraye
Hot baleyt im tsu der levaye
inviata da Riccardo Venturi - 29/11/2019 - 09:23
Lingua: Italiano
Traduzione italiana / Italian translation / Traduction italienne / Italiankielinen käännös:
Riccardo Venturi, 29-11-2019 10:24
Riccardo Venturi, 29-11-2019 10:24
L'ANNO '14
L'anno '14 è arrivato, ahinoi
L'anno '14 è arrivato
Riservista fui richiamato, ahinoi
Riservista fui richiamato, ahinoi, ahinoi
Nei Carpazi fummo stazionati
Mangiavamo pane e acqua
Nei campi, nelle verdi foreste,
Là giace un soldato ucciso
E il suo corpo è massacrato
E il sangue gli cola via
Là giace un soldato senza volto
Senza una bara, senza un funerale
Senza una cassa, senza un feretro
Senza un padre, senza una madre
Arriva un uccello in volo
Per posarsi sulla sua tomba
Tu, uccello, nera cornacchia,
Prendi le mani e lascia gli occhi
Oh, uccello, vola veloce
E di' a mia madre che sto bene
Non parlarle della mia morte
Perché piangerebbe e si lamenterebbe
L'uccello arriva in volo a casa
E trova mia madre addolorata
Perché piangi, madre fedele,
Per lui le tenebre, per te l'amarezza
E come potrei non piangere,
Poiché mi han preso mio figlio
Sono rimasta vedova, e anche cieca
Mi han preso il mio unico figlio
Quando la sabbia sarà tutta scorsa
Allora tuo figlio tornerà da te
E la sabbia è già tutta scorsa,
E mio figlio non è tornato a casa.
Senza un feretro, senza una bara
Senza un padre, senza una madre
Chi gli porterà una candela
Chi gli dirà il kaddish
Solo il suo cavallo fedele
Lo accompagna alla sepoltura.
L'anno '14 è arrivato, ahinoi
L'anno '14 è arrivato
Riservista fui richiamato, ahinoi
Riservista fui richiamato, ahinoi, ahinoi
Nei Carpazi fummo stazionati
Mangiavamo pane e acqua
Nei campi, nelle verdi foreste,
Là giace un soldato ucciso
E il suo corpo è massacrato
E il sangue gli cola via
Là giace un soldato senza volto
Senza una bara, senza un funerale
Senza una cassa, senza un feretro
Senza un padre, senza una madre
Arriva un uccello in volo
Per posarsi sulla sua tomba
Tu, uccello, nera cornacchia,
Prendi le mani e lascia gli occhi
Oh, uccello, vola veloce
E di' a mia madre che sto bene
Non parlarle della mia morte
Perché piangerebbe e si lamenterebbe
L'uccello arriva in volo a casa
E trova mia madre addolorata
Perché piangi, madre fedele,
Per lui le tenebre, per te l'amarezza
E come potrei non piangere,
Poiché mi han preso mio figlio
Sono rimasta vedova, e anche cieca
Mi han preso il mio unico figlio
Quando la sabbia sarà tutta scorsa
Allora tuo figlio tornerà da te
E la sabbia è già tutta scorsa,
E mio figlio non è tornato a casa.
Senza un feretro, senza una bara
Senza un padre, senza una madre
Chi gli porterà una candela
Chi gli dirà il kaddish
Solo il suo cavallo fedele
Lo accompagna alla sepoltura.
Lingua: Inglese
English translation / Traduzione inglese / Traduction anglaise / Englanninkielinen käännös: Yidlid
THE YEAR FOURTEEN
The year fourteen has come, oy vey
The year fourteen has come
As a reservist I was called back, oy vey
As a reservist I was called back, oy vey oy vey
In the Carpathian mountains we were stationed
We ate bread and water
On the fields, the green forests
There lies a killed soldier
And his body is teared apart
And the blood is flowing from him
There lies a soldier without a face
Without a coffin, without a burial
No coffin, no casket
No father and no mother
A bird comes flying
To rest on his grave
Oh, you, bird, black crow
Take the hands and leave the eyes
Oh, you bird, fly quickly
And tell my mother I'm fine
Don't tell her about my death
It would make her cry and complain
The bird comes home flying
And finds my mother in deep sadness
— Why do you cry, faithful mother
To him darkness, to you bitterness
— How could I not cry and complain
As my child was driven away
I'm a widow, and besides, blind
And my one and only son was driven away
— When the sand will be gone
Then will you son come back to you
— And the sand is gone already
And my son will not come back home
Without a coffin, without a casket
Without a father and without a mother
Who will for him carry a light
Who will for him say the Kaddish
Only his faithful horse
Accompanied him to his funeral
The year fourteen has come, oy vey
The year fourteen has come
As a reservist I was called back, oy vey
As a reservist I was called back, oy vey oy vey
In the Carpathian mountains we were stationed
We ate bread and water
On the fields, the green forests
There lies a killed soldier
And his body is teared apart
And the blood is flowing from him
There lies a soldier without a face
Without a coffin, without a burial
No coffin, no casket
No father and no mother
A bird comes flying
To rest on his grave
Oh, you, bird, black crow
Take the hands and leave the eyes
Oh, you bird, fly quickly
And tell my mother I'm fine
Don't tell her about my death
It would make her cry and complain
The bird comes home flying
And finds my mother in deep sadness
— Why do you cry, faithful mother
To him darkness, to you bitterness
— How could I not cry and complain
As my child was driven away
I'm a widow, and besides, blind
And my one and only son was driven away
— When the sand will be gone
Then will you son come back to you
— And the sand is gone already
And my son will not come back home
Without a coffin, without a casket
Without a father and without a mother
Who will for him carry a light
Who will for him say the Kaddish
Only his faithful horse
Accompanied him to his funeral
inviata da Riccardo Venturi - 29/11/2019 - 15:27
Lingua: Francese
Traduction française / Traduzione francese / French translation / Ranskankielinen käännös: Yidlid
L'AN QUATORZE
L'an quatorze est arrivé, oy vey
L'an quatorze est arrivé
Comme réserviste on m'a rappelé, oy vey
Comme réserviste on m'a rappelé, oy vey oy vey
Dans les Carpates nous étions stationnés
Nous mangions du pain et de l'eau
Dans les champs, les vertes forêts
Là-bas gît un soldat tué
Et son corps est déchiré
Et son sang s'écoule
Là-bas gît un soldat sans visage
Sans cercueil et sans enterrement
Pas de cercueil, pas de bière
Pas de père et pas de mère
Un oiseau arrive en volant
Pour se reposer sur sa tombe
Oh, toi l'oiseau, noir corbeau
Prends les mains et laisse les yeux
Oh, oiseau, vole vite
Et dis à ma mère que je vais bien
Ne lui parle pas de ma mort
Parce que cela la ferait pleurer, se lamenter
L'oiseau arrive en volant à la maison
Et trouve ma mère plongée dans le chagrin
— Pourquoi pleures-tu, mère fidèle
Pour lui les ténèbres, pour toi l'amertume
Comment ne pleurerais-je pas
Alors qu'on m'a chassé mon enfant
Je suis restée veuve, et même aveugle
On m'a chassé mon seul et unique enfant
— Quand le sable sera écoulé
Alors ton enfant te reviendra
— Et le sable déjà s'est écoulé
Et mon fils ne reviendra pas à la maison
Sans cercueil, sans bière
Sans père et sans mère
Qui portera pour lui une bougie
Qui dira pour lui le Kadish
Seul son fidèle cheval
L'a accompagné à son enterrement
L'an quatorze est arrivé, oy vey
L'an quatorze est arrivé
Comme réserviste on m'a rappelé, oy vey
Comme réserviste on m'a rappelé, oy vey oy vey
Dans les Carpates nous étions stationnés
Nous mangions du pain et de l'eau
Dans les champs, les vertes forêts
Là-bas gît un soldat tué
Et son corps est déchiré
Et son sang s'écoule
Là-bas gît un soldat sans visage
Sans cercueil et sans enterrement
Pas de cercueil, pas de bière
Pas de père et pas de mère
Un oiseau arrive en volant
Pour se reposer sur sa tombe
Oh, toi l'oiseau, noir corbeau
Prends les mains et laisse les yeux
Oh, oiseau, vole vite
Et dis à ma mère que je vais bien
Ne lui parle pas de ma mort
Parce que cela la ferait pleurer, se lamenter
L'oiseau arrive en volant à la maison
Et trouve ma mère plongée dans le chagrin
— Pourquoi pleures-tu, mère fidèle
Pour lui les ténèbres, pour toi l'amertume
Comment ne pleurerais-je pas
Alors qu'on m'a chassé mon enfant
Je suis restée veuve, et même aveugle
On m'a chassé mon seul et unique enfant
— Quand le sable sera écoulé
Alors ton enfant te reviendra
— Et le sable déjà s'est écoulé
Et mon fils ne reviendra pas à la maison
Sans cercueil, sans bière
Sans père et sans mère
Qui portera pour lui une bougie
Qui dira pour lui le Kadish
Seul son fidèle cheval
L'a accompagné à son enterrement
inviata da Riccardo Venturi - 29/11/2019 - 15:30
×
![]()
Dos fertsnte yor
Una canzone popolare in yiddish (di provenienza quasi certamente polacca, nota anche come Oyf di grine felder, velder) sulla morte di un soldato ebreo nella „grande guerra“. Uno dei tanti. E' la centesima canzone in yiddish inserita in questo sito: lo yiddish è la diciottesima lingua che raggiunge tale traguardo. Una sezione linguistica, del resto, persino più importante della sua oramai ragguardevole consistenza quantitativa.
La canzone presenta parecchie varianti. Il testo che segue è ripreso da Yidlid – Yidishe Lider e proviene in gran parte dal libro Yidishe folks-lider, compilato da Beregovsky e Fefer e pubblicato a Kiev nel 1938, con l'aggiunta di alcune strofe riprese da altre versioni. Secondo Gertrude Schneider, l'autrice di Mordechai Gebirtig, His poetic and musical legacy]] (pp. 4/5), esiste la possibilità che la canzone sia stata scritta da Mordechai Gebirtig: ”Come fatto notare da B. Weinreb e Nechemia Zucker, contemporanei di Gebirtig, molte composizioni del maestro, scritte tra il 1914 e il 1918 […], sono andate perdute. È anche semplicemente possibile che non abbia cercato di farle riconoscere come sue.”
In Voices of a people: the Story of Yiddish folksong (p. 226), Ruth Rubin (1906-2000) afferma: ”Una delle canzoni di soldati più popolari della I Guerra mondiale era quella del soldato caduto in guerra, basata su una ballata ucraina dell'epoca scritta sullo stesso tema.” Come detto, le versioni sono parecchie ed ognuna presenta varianti non presenti nelle altre. [RV, 29-11-2019]
A folksong in Yiddish (quite probably of Polish origin, also known as Oyf di grine velder un felder) on the death of a Jewish soldier in the „Great War“. One among the many. This is the Yiddish song nr 100 included in this site: Yiddish is the 18th language reaching this number. But the importance of this language section is still greater than its remarkable quantity.
This song may be found with a lot of variations. The following version is reproduced from Yidlid – Yidishe Lider and mainly comes from the book Yidishe folks-lider (Yiddish Folksongs), edited by Beregovsky and Fefer and published 1938 in Kiev, with addition of some verses from other versions. Gertrude Schneider, the author of Mordechai Gebirtig, His poetic and musical legacy]] (pp. 4/5), thinks this song might have been written by Mordechai Gebirtig: ”As was pointed out by Gebirtig's contemporaries B. Weinreb and Nechemia Zucker, many of the master's compositions, written between 1914 and 1918 […] were lost. It is also possible that he simply did not take credit for them.”
In Voices of a people: the Story of Yiddish folksong (p. 226), Ruth Rubin (1906-2000) says: One of the most popular soldier ballads of World War I was the song of the fallen soldier, which was based on a current Ukrainian ballad on the same theme.” As already said, there are a lot of versions, each showing variations that are not in other versions. [RV, 29-11-2019]